Версия для слабовидящих
Владимир Невоструев: Ижевск-Балезино чугун сюресэз лэсьтон – Удмуртиын улисьёслэн быдӟым уж подвигзы

Владимир Невоструев: Ижевск-Балезино чугун сюресэз лэсьтон – Удмуртиын улисьёслэн быдӟым уж подвигзы

09.02.2021
Владимир Невоструев: Ижевск-Балезино чугун сюресэз лэсьтон – Удмуртиын улисьёслэн быдӟым уж подвигзы
Туннэ, 9 тулыспалэ, Удмурт Элькунлэн дано нуналэз. 76 ар талэсь азьвыл Ижкар – Балезино чугун сюресэз уже кутон сярысь акт юнматэмын вал. Удмурт Элькунын улӥсь калыкен лэсьтэм сюрес 1941-1945 аръёсы ожын вормонэз басьтыны шӧдскымон юрттэт сётӥз. Со Пермь но Казань магистральёсты герӟаз, фронтэ ожгар техника но сиён-юон вуттыны луонлыкъёсты паськытатӥз.
Кун Кенешлэн Тӧроез Владимир Невоструев пусйиз, та лэсьтӥськон улосчиосмылэн быдӟым уж подвигзы луэ шуыса. «146 иськем чугун сюресэз 40 сюрс пала быдэ вуымтэос, нылкышноос но арлыдоос гольык киын лэсьтӥзы шуыны луоз. Уж уй но нунал ӧз дугдылы. Бадӟым тау кареме потэ котькудӥзлы, кин со бадӟым лэсьтӥськонын ужаз, кин Вормон но туннэ тупаса улон понна тазалыксэ но улонзэ сётӥз», - пусйиз элькун парламентлэн Тӧроез.
Ижкар-Балезино чугун сюресэз лэсьтон кутскиз 79 ар талэсь азьло, 1942 арын толшор толэзе. Уже 29 ёросъёсысь гуртоос кыскемын вал. Котькуд ёрослы нимысьтыз люкет висъямын: ужлэн интыез, быдӟалаез, ужасьёслэн лыдзы. Озьы Кулига, Шаркан, Балезино выемкаос кылдӥзы. 1942 арын гужем лэсьтӥськонын нуналлы быдэ 24 сюрс выдын ветлӥсь, 7,5 сюрс валэн ужасьёс тыршизы. Ужъёс огдыре лымшорысен но уйпаласен мынӥзы.
1943 арын южтолэзе сюрес вылтӥ нырысетӥ поезд кошкиз ини, сюрес огдырлы шуыса уже кутӥськыны кутскиз. 1943-1944 аръёс ӵоже гинэ со вылтӥ 1 миллион 600 сюрс тонналэсь трос пӧртэм вузъёсты нуизы. Со пӧлын ожгар тӥрлык, нюлэс, эгыр но трос мукетыз.
1945 арын 9 тулыспалэ Кивалтэтлэн ӧриез Ижкар-Балезино чугун сюресэз уже кутон сярысь акт гожтӥз.
2020 арын шуркынмон толэзе «Удмурт Элькунлэн праздник но дано нуналъёсыз сярысь» катэн 9 тулыспал шаермылэн дано нуналъёсыз пӧлы пыртэмын.



Возврат к списку